Tijd is een raar iets. Sinds jouw overlijden is de tijd in tweeën gebroken: er is een vóór 2015 en een ná 2015. Vijf jaar jouw - niet meer zijn - ervaren lijkt al een eeuwigheid, terwijl dat - nooit meer - tegelijkertijd een absolute, onomkeerbare realiteit is. Soms lijkt vijf jaar als de dag van gisteren.
Op maandagavond, 30 november 2015, keken Arjen en ik de laatste aflevering van de Scandinavische serie ‘The Bridge’ (seizoen 3). Het waren donkere dagen buiten. ‘The Bridge’ was 'donkerder' dan ooit tevoren. Er was veel onrust in mij. Zorgen. Zorgen om jou, ma; jij lag op dat moment (weer) in het ziekenhuis. De dag erna, zou ik naar Limburg vertrekken. Voor een paar dagen, om bij jou te kunnen zijn. Om zelf, niet meer gehinderd door een ruime 200 kilometer letterlijke afstand, te kunnen voelen en peilen hoe het werkelijk met je ging. Na een zeer intense ‘The Bridge’ finale, ging ik die avond onrustig slapen.
De dag erna, op de vroege dinsdagochtend, 1 december 2015, ben jij onverwacht overleden. Dat telefoontje van pa, op die vroege dinsdagochtend, zal ik nooit meer vergeten.
Jij stierf geen eenzame dood. Jij stierf wel 'alleen', ook al was je omringd door mensen in witte jassen en witte uniformen. Vreemden. Hield iemand jouw hand even vast? Of aaide iemand jou nog even over je wang? Als jouw dochter had ik dolgraag aan je bed willen zitten. Ik had je hand willen vasthouden, al was het maar voor eventjes. Ik rouw niet alleen om jou(w) (dood). Ik rouw ook om jouw sterven. Het was te vroeg, en ook in zovele opzichten een te laat.
Lange tijd kwam ik niet voorbij jouw dood, herinneringen leken bevroren in de tijd, rondom het abrupte heengaan, in de grote afwezigheid van een afscheid bij leven. Nu, wat vaker voorbij jouw overlijden, openbaart zich een zee van tijd, met bewegende beelden en de nimmer aflatende stroom van liefde.
Ik 'verwerk' je niet, ik geef je geen plekje. Jouw foto en jouw as geef ik een plekje. Ik probeer jouw wezen te vinden in mij, en in (dierbare) anderen, om mij heen. Zo zorgt jouw wezen voor een leven na de dood. Ik kan je in dit leven fysiek niet meer vinden. Ik kan je niet meer zien, niet meer horen, niet meer met je praten, je geen zoen meer geven. Dat heb ik moeten loslaten. Jouw wezen hou ik voor altijd vast.
Lieve ma,
Ik hou van je X
'And I will go
To the farthest place on earth I know
I can travel all the road, you see
Cause I know you there with me' - Uit: 'Rollercoaster' Danny Vera
